62% van de Nederlandse consumenten heeft het gevoel dat ze ‘het product zijn geworden’, en meer dan de helft maakt zich zorgen over het gebruik van zijn of haar gegevens voor AI-training
Nu bedrijven wereldwijd massaal AI omarmen, ontstaat er een nieuw knelpunt: consumenten maken zich steeds vaker zorgen over hoe hun gegevens worden gebruikt. Uit nieuw onderzoek van Usercentrics, een privacy-techbedrijf, blijkt dat een overgrote meerderheid van de Nederlandse consumenten (82%) niet volledig begrijpt hoe bedrijven hun data gebruiken, terwijl 57% zich zorgen maakt dat hun gegevens worden ingezet om AI te trainen. Merken die transparant zijn, kunnen zich onderscheiden van de concurrentie: transparantie over de manier waarop data wordt verzameld en gebruikt, wordt namelijk door Nederlandse consumenten genoemd als de belangrijkste factor om vertrouwen in merken te vergroten – gevolgd door sterke beveiligingsgaranties en de mogelijkheid om gegevensdeling te beperken of te beheren.
Het rapport State of Digital Trust, gebaseerd op een enquête onder 10.000 frequente internetgebruikers in Europa en de VS – waaronder 1.000 in Nederland – schetst een somber beeld van het digitale vertrouwen in een wereld die in toenemende mate wordt aangestuurd door AI. De Nederlandse cijfers laten zien dat de afname van het vertrouwen grotendeels voortkomt uit een groeiend gevoel van commodificatie: bijna twee derde (62%) van de Nederlandse consumenten zegt het gevoel te hebben “het product te zijn geworden”. Naarmate het bewustzijn toeneemt, verandert ook het gedrag: meer dan de helft (53%) van de respondenten geeft aan minder vaak op “alles accepteren” te klikken dan drie jaar geleden, wat wijst op een meer voorzichtige benadering bij het eerste contactmoment met bedrijven.
Sterk gereguleerde sectoren scoren beter, maar vertrouwen blijft laag
Hoewel banken (58%) en publieke instellingen (66%) relatief meer vertrouwen genieten als het gaat om dataverzameling en -gebruik, is het vertrouwen in sectoren als sociale media (20%), horeca (21%) en de auto-industrie (21%) aanzienlijk lager. Consumenten zijn zich ook steeds bewuster van hun rechten onder privacywetgeving, maar slechts 45% vertrouwt erop dat toezichthouders hen daadwerkelijk beschermen en bedrijven verantwoordelijk houden. Bijna een kwart (22%) van de Nederlandse consumenten is zelfs sceptisch over de vraag of toezichthouders daartoe in staat zijn – of het überhaupt willen doen.
Wanneer consumenten het gevoel hebben zelf het product te zijn geworden, kunnen merken die helder communiceren over hoe en waarom zij data gebruiken, een diepere vertrouwensband opbouwen en zorgen voor positievere digitale interacties.
“Dit is geen tegenreactie, maar een reset. Te lang werd privacy gezien als een afweging tussen groei en compliance. Als privacy en toestemming geen centrale rol krijgen binnen marketingstrategieën, zeker nu AI zich razendsnel ontwikkelt, riskeren bedrijven het vertrouwen van de consument volledig te verliezen”, aldus Adelina Peltea, CMO bij Usercentrics.
“In het digitale AI-tijdperk is snelheid niet voldoende, verantwoordelijkheid en een user-first aanpak zijn cruciaal. Privacy zal de komende jaren de relatie tussen merk en consument definiëren. Voor bedrijven biedt dit de kans om zich te onderscheiden met transparante, verantwoorde en privacygerichte gebruikerservaringen”, voegt Peltea toe.
Het volledige State of Digital Trust rapport is te vinden op usercentrics.com.
